به گزارش نبض نگار: استرس اغلب به عنوان یک وضعیت ذهنی شناخته می‌شود که تاثیرات بسیار مخربی را می‌تواند در افراد مختلف داشته باشد. ضررهایی که استرس روی سلامتِ روان و جسم انسان‌ها می‌گذارد، بسیار زیاد و گاهی اوقات هم جبران‌ناپذیر است. یکی از این موارد، تاثیرات مخرب استرس روی دستگاه تنفسی است. مطالعات نشان داده است که استرس می‌تواند منجر به تخریب بافت‌های ریه و در نتیجه به خطر انداختن سلامت فرد شود. استرس همچنین می‌تواند موجب ایجاد بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم و حتی بیماری انسداد مزمن ریه یا همان COPD شود.
استرس چیست؟
استرس یک نوع واکنش طبیعی در بدن انسان است که معمولا با یک تغییر و یا تهدید به وجود آمده و نیاز به پاسخ و یا رفع شدن دارد. استرس می‌تواند به طور کلی شرایط فیزیکی بدن را تحت‌الشعاع خودش قرار داده و موجب به وجود آوردن تغییرات اساسی در آن شود. به خاطر این که در چنین شرایطی، هورمون‌هایی در بردن فرد ترشح می‌شوند که موجب هوشیارتر کردن مغز می‌گردد. چنین چیزی برای بقای انسان، در ذات او وجود دارد. چرا که در گذشته، یعنی زمانی که انسان غارنشین بود، اگر عواملی موجب تهدید او می‌شدند، بدن با ترشح کردن هورمون‌هایی موجب هوشیارتر شدن مغز می‌شد. سپس انسان با هوشیاری بیشتری در محیط اطراف خود رفت و آمد کرده و یا واکنش نشان می‌داد.
اما در چنین شرایطی تغییرات فقط به هوشیارتر شدن مغز ختم نمی‌شود. بلکه تنفس انسان سریع‌تر شده، ماهیچه‌هایش منقبض می‌شوند و ضربان قلب او هم افزایش می‌یابد. همان‌طور که گفتیم این یک واکنش طبیعی در طبیعیست انسان برای محافظت از او است. اما مشکل اینجاست که در گذشته، فقط در شرایط خاصی انسان دچار استرس می‌شد. یعنی هنگام مواجه شدن با حیوانات درنده، موقع شکار، زمان دفاع کردن از خود و خانواده‌اش، جنگیدن و… ولی متاسفانه با پیشرفت زندگی بشر و صنعتی شدن جوامع، دلایل بسیار زیادی برای استرس کشیدن وجود دارند. تصور کنید در این شرایط، همان واکنش طبیعی به وفور در بدن رخ داده و ضربان قلب و تنفس افراد تغییر پیدا کنند. طبیعیست که این تغییرات فیزیکی، موجب به وجود آمدن مشکلات حاد دیگری خواهند شد.
آیا استرس همیشه نقش مخرب دارد؟
اگر بخواهیم در یک کلام به این سوال پاسخ بدهیم باید بگوییم که هیچ چیزی در حد تعادل بد نیست! بدین معنا که حتی استرس هم باید در انسان وجود داشته باشد. اما مقدار بیش از حد آن، می‌تواند بسیار مشکل‌آفرین شود. در یک مطالعه‌ای، محققان به این نتیجه رسیدند که دانشجویان درس‌خوان، معمولا از شب امتحان ترس بیشتری دارند و به همین دلیل دقیقه نودی نیستند. یعنی این دانشجویان حتی با فکر کردن به شب امتحان هم استرس گرفته و در طول ترم درس می‌خوانند و شب امتحان با خیال راحت می‌خوابند و نتایج بهتری نسبت به بقیه می‌گیرند.
در واقع استرس هم خوب و بد دارد و نمی‌تواند آن را با یک ذره‌بین و از یک دیدگاه مساوی بررسی کرد. به همین دلیل، باید بگوییم که بی‌خیالی بیش از حد هم خوب نبود و به نوعی تفریط محسوب می‌شود. حتما شما هم در اطرافیانتان افرادی را دیده‌اید که به خاطر بی‌خیالی بیش از حد، اکثرا دچار مشکلات زیادی شده و هیچ وقت در زندگی‌شان پیشرفت نمی‌کنند. این موضوع به خاطر وجود نداشتن استرس در آن‌هاست. در نتیجه اگر استرس کنترل شده باشد هیچ مشکلی برای سلامت انسان نخواهد داشت. اما استرس طولانی مدت، تبدیل به یک مشکل مزمن شده و می‌تواند سلامت انسان و به خصوص دستگاه تنفسی او را تحت تاثیر خودش قرار بدهد.
استرس چگونه روی ریه‌ها تاثیر می‌گذارد؟
استرس و احساسات شدید می‌تواند باعث مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس و تنفس سریع در فرد شود. در افراد سالم، اثرات ناشی از استرس روی ریه‌ها معمولاً خطرناک نیستند، اما برای افرادی که مشکلات تنفسی دارند، چنین مواردی می‌تواند علائم بیماری‌شان را بدتر کند. حالا ممکن است از خودتان بپرسید که استرس چگونه می‌تواند این تغییرات اساسی را در ریه ایجاد کند؟ در واقع، استرس باعث ترشح هورمون آدرنالین در طی یک رویداد و اتفاق استرس‌زا یا تهدیدکننده می‌شود. با ترشح آدرنالین، ضربان قلب تندتر شده و مسیر جریان تنفسی ریه‌ها هم برای جذب بیشتر اکسیژن گسترش می‌یابد.
ممکن است چنین تغییری، در افرادی که هیچ مشکل تنفسی ندارند، کاملا نامحسوس بوده و برایشان مسائل جدی را ایجاد نکند. یعنی به طور کلی، افرادی که از سلامتی کامل برخوردار هستند، حتی در بدترین حالات استرس‌زا هم دچار کوچک‌ترین مشکلات تنفسی نمی‌شوند. اما در افرادی که مبتلا به بیماری‌های تنفسی هستند، این موضوع کاملا فرق خواهد کرد. چرا که افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی، در حالت عادی به راحتی قادر به نفس کشیدن نیستند. حالا تصور کنید تمام تغییراتی که در بالا شرح دادیم، به دلیل وجود استرس در فرد بیمار رخ بدهد. در چنین شرایطی فرد بیمار با مشکلات تنفسی بسیار جدی روبه‌رو شده و ممکن است اتفاق‌های بسیار خطرناکی را تجربه کند.
علائم تاثیر استرس بر روی بدن و ریه‌ها
افزایش ضربان قلب و تنفس: بدن برای مقابله با خطر یا چالش، نیاز به اکسیژن بیشتری دارد. در نتیجه، ضربان قلب و تنفس در صورت بروز استرس افزایش می‌یابد.
تنگی عروق: رگ‌های خونی کوچک‌تر می‌شوند تا خون بیشتری به ماهیچه‌ها و اندام‌های حیاتی برسد.
افزایش التهاب: التهاب یک پاسخ طبیعی بدن به آسیب یا عفونت است. استرس می‌تواند باعث افزایش التهاب در بدن شود.
تغییرات در عملکرد سیستم عصبی: استرس می‌تواند بر سیستم عصبی خودمختار که مسئول تنظیم عملکردهای ناخودآگاه بدن مانند تنفس است، تأثیر بگذارد.
استرس باعث بروز چه بیماری‌های‌ریوی می‌شود؟
استرس، می‌تواند به آرامی اما پیوسته به ریه‌های ما نفوذ کند. استرس با تحریک سیستم عصبی و آزادسازی هورمون‌های مربوط به خود، می‌تواند به بیماری‌های ریوی دامن بزند. در برخی موارد نیز می‌تواند آن‌ها را تشدید کند. آسم، برونشیت مزمن و امفیزم از جمله بیماری‌هایی هستند که استرس می‌تواند علائم آن‌ها را تشدید کرده و کیفیت زندگی افراد مبتلا را کاهش دهد. علاوه بر این، استرس می‌تواند باعث اختلال در خواب شود که خود عاملی برای تشدید مشکلات تنفسی است. در این بخش به بیماری‌ها و تاثیراتی که استرس به صورت خاص بر روی ریه‌ها می‌گذارد پرداخته‌ایم:
آسم
استرس یکی از عوامل مهم تشدید کننده حملات آسم است. در افراد مبتلا به آسم، استرس می‌تواند باعث تنگی مجاری هوایی، سرفه، خس‌خس سینه و تنگی نفس شود. بیماری آسم به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد اما هنگامی که فرد تحت تاثیر استرس قرار می‌گیرد، علائم این بیماری تشدید شده و منجر به بروز خطر می‌شود.
برونشیت مزمن
برونشیت بیماری‌ای است که در آن مجاری هوایی به طور مزمن ملتهب می‌شوند و تولید خلط افزایش می‌یابد. استرس می‌تواند علائم این بیماری را تشدید کند. در واقع، هنگامی که فردی مبتلا به برونشیت مزمن تحت استرس قرار می‌گیرد، بدن او واکنش‌های فیزیولوژیکی نشان می‌دهد که منجر به افزایش التهاب در مجاری هوایی می‌شود.
امفیزم
امفیزم بیماری‌ای است که در آن کیسه‌های هوایی در ریه‌ها آسیب می‌بینند و بزرگ می‌شوند. این امر باعث کاهش سطح اکسیژن خون و تنگی‌نفس می‌شود. استرس می‌تواند روند تخریب بافت‌های ریوی در افراد مبتلا به امفیزم را تسریع کند و باعث افزایش تنگی نفس در این افراد شود. این امر نیز می‌تواند منجر به تشدید اضطراب و استرس شود و یک چرخه معیوب ایجاد کند.
هایپرونتیلاسیون
یکی از شایع‌ترین تأثیرات استرس بر ریه‌ها، هایپرونتیلاسیون است. در این حالت، فرد سریع‌تر و عمیق‌تر از حد معمول نفس می‌کشد که می‌تواند منجر به سرگیجه، بی‌حسی و گزگز در دست‌ها و پاها شود. هایپرونتیلاسیون یا تنفس بیش از حد، وضعیتی است که در آن فرد سریع‌تر و عمیق‌تر از آن‌چه بدن نیاز دارد نفس می‌کشد. این وضعیت باعث کاهش سطح دی‌اکسید کربن در خون می‌شود و می‌تواند علائم مختلفی را ایجاد کند.
افزایش حساسیت به آلرژن‌ها و تخریب بافت ریه
استرس می‌تواند سیستم ایمنی را ضعیف کرده و باعث افزایش حساسیت به آلرژن‌ها شود که در نتیجه می‌تواند حملات آسم را تشدید کند. مطالعات نشان داده‌اند که استرس طولانی مدت می‌تواند منجر به تخریب بافت‌های ریه و در نتیجه به خطر انداختن سلامت فرد شود.
پیشگیری از بروز استرس و درمان آن
در حالت کلی استرس در زندگی روزمره وجود دارد. در بسیاری از شرایط، کنترل استرس و مدیریت آن ممکن است برای فرد دشوار باشد. اما با اتخاذ برخی از روش‌ها، می‌توانیم از بروز استرس پیشگیری کنیم. در این بخش به بررسی برخی از تکنیک‌ها و روش‌ها برای پیشگیری از استرس و همچنین درمان آن پرداخته‌ایم:
تکنیک‌های آرام‌سازی: تمریناتی مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌توانند به کاهش استرس و بهبود عملکرد ریه‌ها کمک کنند.
فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم به کاهش استرس و بهبود سلامت کلی بدن از جمله ریه‌ها کمک می‌کند.
تغذیه سالم: مصرف غذاهای مغذی و اجتناب از غذاهای فرآوری شده و قندهای زیاد، به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک می‌کند. تغذیه سالم در کنترل هورمون‌های مربوط به استرس بسیار موثر است.
خواب کافی: خواب کافی برای سلامت روان و جسم ضروری است و به بهبود عملکرد ریه‌ها کمک می‌کند.
دارودرمانی: در برخی از موارد حاد که استرس ممکن است روند زندگی فرد را دچار اختلال کند، پزشک متخصص ممکن است به سراغ دارودرمانی برود. داروهایی برای کنترل و مدیریت استرس وجود دارد که افراد می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.
کلام پایانی
در نهایت، کاهش استرس نه تنها به بهبود سلامت ریه‌ها بلکه به ارتقای کیفیت کلی زندگی منجر می‌شود. برای دست‌یابی به این هدف، پیگیری مداوم روش‌های درمانی و ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی ضروری است. در این مقاله سعی کردیم با معرفی روش‌های پیشگیری و درمان، بتوانیم تا حدی از بروز استرس در شما بکاهیم. در نظر داشته باشید که بروز استرس باعث ایجاد بیماری‌های ریوی می‌شود. از این رو توصیه می‌کنیم در صورتیکه استرس و اضطراب دارید، با مشاوره‌های پزشک متخصص، تلاش کنید از بروز این بیماری‌ها جلوگیری کنید.
منبع: https://dr-moosavi.ir/blog/the-effect-of-stress-on-respiratory-diseases/
https://drardakiani.com/the-effect-of-stress-on-the-lungs/
0 دیدگاه