همه چیز درباره متفورمین | کاربرد، نحوه مصرف و عوارض + تداخلات

به گزارش نبض نگار: متفورمین یک داروی ضد دیابت مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است که سطح بالای قند خون را در بیماران دیابت نوع 2 مدیریت می‌کند. این دارو جذب گلوکز از روده‌ها را کاهش می‌دهد، تولید گلوکز کبدی را کم می‌کند و حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد. برای نتایج بهتر، مصرف متفورمین همراه با تغییرات رژیم غذایی و ورزش توصیه می‌شود.
مدیریت سطح قند خون با داروهایی مانند متفورمین می‌تواند از عوارضی مانند آسیب کلیوی، مشکلات عصبی، نابینایی، قطع عضو و اختلال عملکرد جنسی جلوگیری کند. کنترل موثر دیابت همچنین می‌تواند خطر حملات قلبی یا سکته مغزی را کاهش دهد.
متفورمین به بیمارانی که دیابت وابسته به انسولین یا دیابت نوع 1 دارند کمکی نمی‌کند زیرا این بیماران نمی‌توانند انسولین را از غده پانکراس خود تولید کنند. قند خون آنها بهتر است با تزریق انسولین کنترل شود.
این دارو فقط با نسخه پزشک در دسترس است.

این محصول به اشکال دارویی زیر موجود است:
قرص
قرص، آهسته رهش
سوسپانسیون، آهسته رهش
محلول
قرص، آهسته رهش، 24 ساعته

هشدارها
اگر بیماری شدید کلیوی، اسیدوز متابولیک یا کتواسیدوز دیابتی دارید، نباید از متفورمین استفاده کنید (برای درمان با پزشک خود تماس بگیرید).
اگر نیاز به هر نوع عکس‌برداری با اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن با استفاده از رنگی که به رگ‌های شما تزریق می‌شود، دارید، ممکن است لازم باشد مصرف متفورمین را به طور موقت متوقف کنید.
اگرچه بسیار نادر است، اما ممکن است دچار اسیدوز لاکتیک، تجمع خطرناک اسید لاکتیک در خون، شوید. اگر درد عضلانی غیرمعمول، مشکل در تنفس، درد معده، سرگیجه، احساس سرما یا احساس ضعف یا خستگی شدید دارید، با پزشک خود تماس بگیرید یا از اورژانس پزشکی کمک بگیرید.

قبل از مصرف این دارو
اگر به متفورمین حساسیت دارید، یا اگر موارد زیر را دارید، نباید از آن استفاده کنید:
بیماری شدید کلیوی؛ یا
اسیدوز متابولیک یا کتواسیدوز دیابتی (برای درمان با پزشک خود تماس بگیرید).
اگر نیاز به جراحی یا هر نوع عکس‌برداری با اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن با استفاده از رنگی که به رگ‌های شما تزریق می‌شود، دارید، ممکن است لازم باشد مصرف متفورمین را به طور موقت متوقف کنید. مطمئن شوید که مراقبان شما از قبل از مصرف این دارو مطلع هستند.
اگر تا به حال موارد زیر را داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید:
بیماری کلیوی (ممکن است قبل از مصرف این دارو، عملکرد کلیه شما بررسی شود)؛
سطح بالای کتون در خون یا ادرار؛
بیماری قلبی، نارسایی احتقانی قلب؛
بیماری کبدی؛ یا
اگر از انسولین یا سایر داروهای خوراکی دیابت نیز استفاده می‌کنید.
ممکن است دچار اسیدوز لاکتیک، تجمع خطرناک اسید لاکتیک در خون خود شوید. این احتمال در صورت ابتلا به سایر بیماری‌ها، عفونت شدید، اعتیاد به الکل مزمن یا اگر 65 سال یا بیشتر دارید، بیشتر است. در مورد خطر ابتلا به آن از پزشک خود سوال کنید.
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، دستورالعمل‌های پزشک خود را در مورد استفاده از متفورمین دنبال کنید. کنترل دیابت در دوران بارداری بسیار مهم است و قند خون بالا ممکن است عوارضی را برای مادر و نوزاد ایجاد کند. اگر در حین مصرف متفورمین باردار شدید، به پزشک خود اطلاع دهید.
متفورمین ممکن است تخمک‌گذاری را در زنان قبل از یائسگی تحریک کند و خطر بارداری ناخواسته را افزایش دهد. در مورد خطرات آن با پزشک خود صحبت کنید.
در هنگام استفاده از این دارو نباید به نوزاد شیر دهید.
متفورمین نباید به کودک زیر 10 سال داده شود. برخی از اشکال متفورمین برای استفاده توسط افراد زیر 18 سال تأیید نشده است.

نحوه مصرف
متفورمین را دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف کنید. تمام دستورالعمل‌های روی برچسب نسخه خود را دنبال کنید و تمام راهنماها یا برگه‌های دستورالعمل دارو را بخوانید. پزشک شما ممکن است گاهی اوقات دوز شما را تغییر دهد. دارو را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.

متفورمین را همراه با غذا مصرف کنید، مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد. برخی از اشکال متفورمین فقط یک بار در روز با وعده غذایی عصر مصرف می‌شوند. دستورالعمل پزشک خود را دنبال کنید.
قرص‌های با رهایش طولانی را خرد نکنید، نجوید یا نشکنید. آن را به طور کامل ببلعید.
داروی مایع را با دقت اندازه گیری کنید. قبل از اندازه گیری دوز، سوسپانسیون خوراکی را تکان دهید. از سرنگ دوز ارائه شده استفاده کنید یا از وسیله اندازه‌گیری دوز دارو (نه قاشق آشپزخانه) استفاده کنید.
بعضی از قرص‌ها با پوسته‌ای ساخته شده‌اند که در بدن جذب یا ذوب نمی‌شود. بخشی از این پوسته ممکن است در مدفوع شما ظاهر شود. این طبیعی است و باعث کاهش اثر دارو نمی‌شود.
ممکن است قند خون پایین (هیپوگلیسمی) داشته باشید و احساس گرسنگی، سرگیجه، تحریک‌پذیری، گیجی، اضطراب یا لرزش شدید داشته باشید. برای درمان سریع هیپوگلیسمی، یک منبع قندی سریع‌الاثر (آبمیوه، آب‌نبات سفت، کراکر، کشمش یا نوشابه غیررژیمی) بخورید یا بنوشید.
پزشک شما ممکن است در صورت ابتلا به هیپوگلیسمی شدید، یک کیت تزریق گلوکاگون تجویز کند. مطمئن شوید که خانواده یا دوستان نزدیک شما می‌دانند که چگونه در مواقع اضطراری این تزریق را به شما انجام دهند.
سطح قند خون می‌تواند تحت تأثیر استرس، بیماری، جراحی، ورزش، مصرف الکل یا حذف وعده‌های غذایی قرار گیرد. قبل از تغییر دوز یا برنامه دارویی خود، با پزشک خود مشورت کنید.
متفورمین تنها بخشی از یک برنامه درمانی کامل است که ممکن است شامل رژیم غذایی، ورزش، کنترل وزن، آزمایش منظم قند خون و مراقبت‌های پزشکی ویژه نیز باشد. دستورالعمل‌های پزشک خود را به دقت دنبال کنید.
در دمای اتاق و دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری شود.
ممکن است پزشک در هنگام مصرف این دارو، ویتامین B12 اضافی برای شما تجویز کند. فقط مقدار ویتامین B12 تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید.

منع مصرف متفورمین
سابقه حساسیت به متفورمین یا داروهای مشابه
نارسایی کلیوی شدید و eGFR <30
اسیدوز متابولیک
کتواسیدوز دیابتی
اسیدوز لاکتیک
هایپوکسمی
کم‌آبی بدن شدید
سپسیس
جراحی
بیماری‌های کبدی
عفونت شديد، سوختگي شديد، تروما، استرس روحی و جسمی                                              موارد احتیاط
‏eGFR 30-60
سن 65سال و بالاتر
در خانم ها نزدیک به یائسگی بدون تخمک گذاری
نارسایی احتقانی قلبی
سومصرف الکل
افراد در خطر افت قندخون

اگر یک دوز را فراموش کنم چه اتفاقی می‌افتد؟
در اسرع وقت دارو را مصرف کنید، اما اگر تقریباً زمان دوز بعدی شما فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. دو دوز را همزمان مصرف نکنید.
اگر بیش از حد مصرف کنم چه اتفاقی می‌افتد؟
به اورژانس پزشکی مراجعه کنید و با 115 تماس بگیرید. مصرف بیش از حد می‌تواند باعث افت شدید قند خون یا اسیدوز لاکتیک شود.
از چه چیزهایی باید اجتناب کرد؟
از نوشیدن الکل خودداری کنید. الکل قند خون را کاهش می‌دهد و ممکن است خطر اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد.

عوارض جانبی متفورمین
اسهال، تهوع، استفراغ، نفخ، آستنی، سوهاضمه، کمبود B12،‌ دردشکمی، انورکسی، سردرد، طعم فلزی دهان، راش پوستی، القای تخمک‌گذاری،دردقفسه‌سینه، گرگرفتگی، تپش قلب، افزایش تعریق، افت قندخون، سوزش سردل، لرز، سرگیجه، دردعضلانی، تنگی نفس، رینیت، علائم شبه‌آنفولانزا

عوارض جدی:
اسیدوز لاکتیک، آنمی مگالوبلاستیک، سمیت کبدی، عفونت

چه اطلاعات دیگری باید بدانم؟
پزشک شما با اندازه‌گیری سطح قند خون در خانه به شما خواهد گفت که چگونه پاسخ خود را به این دارو بررسی کنید. این دستورالعمل‌ها را با دقت دنبال کنید.
اگر قرص‌های آهسته رهش مصرف می‌کنید، ممکن است چیزی شبیه قرص در مدفوع خود مشاهده کنید. این فقط پوسته خالی قرص است و این بدان معنا نیست که دوز کامل دارو را دریافت نکرده‌اید.
شما همیشه باید یک دستبند شناسایی دیابت داشته باشید تا مطمئن شوید که در مواقع اضطراری درمان مناسب را دریافت می‌کنید.
اجازه ندهید شخص دیگری داروی شما را مصرف کند. هر سوالی که در مورد تمدید نسخه خود دارید از داروساز خود بپرسید.
لیستی از تمام داروهای تجویزی و بدون نسخه (بدون نسخه)، ویتامین‌ها، مواد معدنی و مکمل‌های غذایی که مصرف می‌کنید، نگه دارید. هر بار که به پزشک مراجعه می‌کنید یا در بیمارستان بستری می‌شوید، این لیست را همراه خود داشته باشید. در صورت بروز موارد اضطراری، باید این لیست را همراه خود داشته باشید.

نام‌های تجاری
Fortamet®
Glucophage®
Glumetza®
Riomet®
Trijardy® (به عنوان یک محصول ترکیبی حاوی Empagliflozin، Linagliptin، Metformin)

تداخلات دارویی متفورمین

مشخصات کلی تداخلات:
سوبسترای MATE1،‌ سوبسترای MATE2-K ، سوبسترای OCT1 ، سوبسترای OCT2 ، مهارکننده OCT1 ، عامل ضد دیابت ، اتصال به رزین/ پلیمر تعویض کاتیونی، تشدید اسیدوز متابولیک

تداخلات ماژور:
استیل سالیسیلیکوم اسیدوم، آلفا لیپوئیکوم اسیدوم، آسپرین(انواع)، فلورکینولون‌ها، بوپروپیون، کاپماتینیب، کلروکین، داسابوویر، دوفتیلید، دولوتگراویر انوکساسین، فکسینیدازول، فلومکوئین،هیدروکسی‌کلروکین، یوورسول، لانرئوتاید،لووکتوکونازول، اوکترئوتاید، اومبیتاسویر، پاریتاپرویر،پازیرئوتاید، پیوگلیتازون، سیتاگلیپتین، سدیم تیوکتات، تیوکتیک اسید، تافنوکوئین، واندتانیب

تداخلات متوسط:
آسبوتولول، استازولامید، گلیسیریزین، آتنولول، بنازپریل، بتاکسولول، بیستگراویر، بیزوپرولول، بیترملون، برینزولامید، کاپتوپریل، کارتلول، کارودیلول، سلیپرولول، جنسینگ،سایمتیدین،کولسولام، دی‌کلرفنامید، دیگوکسین، دی‌پتاسیم گلیسیریزات، دورزولامید، انالاپریل، انالاپریلات، اسمولول، اوکالیپتول، اوکالیپتوس، اگزناتاید، فدراتینیب، فنوگریک، فوزینوپریل، فورازولیدون، گلوکومنان، فرآورده‌های شیرین‌بیان، گلیسیریزیک اسید، گوانتیدین، گوارگام، جیمنما سیلوستر، انسولین(انواع)، ایپرونیازید، ایساووکونازول، ایزوکربوکسازید، لابتالول، لووبونولول، لیکوریک، لینزولید، لیزینوپریل، متازولامید، متیلن‌بلو، متی‌پرانولول، متوپرولول، موکلوبماید، موئگزیپریل، نادولول، نبیوولول، نیالامید، اکس‌پرنولول، پاتیرومر، پن‌بوتولول، پریندوپریل، فنلزین، پیندولول، پراکتولول، پراملینتاید، پروکاربازین، پروپرانولول، پسیلیوم، کوئیناپریل، رامیپریل، رانولازین، راساژیلین، ریفامپین، سافیناماید، سلژیلین، سماگلوتید، سزولامید، سوتالول، سولتیام، تیمولول،توپیرامات، تراندولاپریل، ترانیل‌سیپرومین، وراپامیل، زیدوودین،زونیساماید، زوفنوپریل

تداخلات رده X (پرهیز):
الکل (اتیل)، آستریزوات سدیم، آستریزوئیک اسید، دیاتریزووات، اتیودیزد، یوبنزامیک‌اسید، یوبیتریدول، یوکارمات مگلومین، یوکارمیک‌اسید، یوستامیک اسید، یدامید، یدیپامید، یدیکسانول، یدوپیراست، یدوگزامیک اسید، یوهگزول، یومپرول، یوپامیدل، یوپانوئیک اسید، یوپنتول، یوفندیلات، یوپرومید، یوسریک اسید، یوسیمید، یوتاسول، یوتالامات، ایپودات سدیم، ایپودات کلسیم، یوگزاگلات، متریزامید،متریزووات سدیم، متریزوئیک اسید، تیروپانوات سدیم، پاکریتینیب

کاهش اثرات داروها توسط متفورمین:
‏Fludeoxyglucose F 18، آنتاگونیست های ویتامین کا

کاهش اثرات متفورمین توسط داروها:
بتابلاکرها، بورتزومیب، گوارگام، داروهای افزاینده قند خون، پاتیرومر، کینولون ها، ریتودرین، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، وراپامیل

افزایش اثرات داروها توسط متفورمین:
دالفامپریدین، دوفتیلید، داروهای کاهنده قند خون

افزایش اثرات متفورمین توسط داروها:
آبماسیکلیب، الکل (اتیل)، آلفالیپوئیک اسید، آندروژن ها، بتابلاکرها، بیکتگراویر، بورتزومیب، مهارکننده‌های کربنیک انهیدراز، سفالکسین، سایمتیدین، دالفامپریدین، داروهای ضدویروس با اثر مستقیم (HCV)، دولوتگراویر، اردافیتینیب، فکسینیدازول، گلیتریتینیب، گلیکوپیرولات (سیستمیک)، گوانتیدین، ترکیبات حاجب ید دار، ایزاووکونازونیوم سولفات، لاموتریژین، لووکتوکونازول، قارچ میتک، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، اومبیتاسویر/ پاریتاپرویر/ ریتوناویر، اومبیتاسویر/ پاریتاپرویر/ ریتوناویر/ داسابوویر، اندانسترون، پاکریتینیب، پگ‌ویزومانت، پروتیونامید، پیرومتامین، کینولون ها، رانولازین، ریسدیپلام، سالیسیلات ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، تافنوکین، تاریلاسیکلیب، تری‌متوپریم، وندتانیب، آنتاگونیستهای ویتامین کا

تداخل با غذا:
غذا می‌تواند میزان جذب را کاهش دهد و به مقدار کمی جذب دارو را به تأخیر می‌اندازد.
راه‌کار: جهت تحمل بهتر عوارض گوارشی، همراه با غذا مصرف شود.

منبع: https://www.drugs.com/metformin.html
https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a696005.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Metformin
https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/metformin-oral-route/description/drg-20067074
https://www.darooyab.ir/G-640/Metformin

همه چیز درباره متفورمین | کاربرد، نحوه مصرف و عوارض + تداخلات