به گزارش نبض نگار: وقتی کلیه‌های شما به دلیل بیماری یا آسیب نمی‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند، دیالیز می‌تواند به عملکرد بدن کمک کند. نارسایی کلیه زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها فقط 10 تا 15 درصد از عملکرد معمول خود را انجام دهند. بدون دیالیز، نمک‌ها و سایر مواد زائد در خون تجمع می‌یابند و می‌توانند به سایر اندام‌ها آسیب برسانند.
چه زمانی دیالیز لازم است؟
دیالیز در موارد نارسایی شدید کلیه مورد نیاز است.
بیماری کلیه می‌تواند کوتاه مدت (آسیب حاد کلیه) یا مادام العمر (بیماری مزمن کلیه) باشد.
آسیب حاد کلیه زمانی اتفاق می‌افتد که کلیه‌های شما به طور موقت، کمتر از 3 ماه، کار نکنند. این می‌تواند به طور ناگهانی به دلیل یک بیماری جدی یا تصادف اتفاق بیفتد. ممکن است برای مدت کوتاهی به درمان دیالیز نیاز داشته باشید تا به بهبود کلیه‌هایتان کمک کند. بسیاری از افراد می‌توانند از آسیب حاد کلیه بهبود یابند. نارسایی مزمن کلیه زمانی است که توانایی کلیه‌های شما برای کار بیش از 3 ماه تحت تأثیر قرار می‌گیرد. دیالیز معمولاً فقط زمانی مورد نیاز است که کلیه‌های شما به شدت آسیب دیده باشند. در این مرحله ممکن است انجام فعالیت‌های عادی خود را دشوار بیابید. شما تا آخر عمر به درمان دیالیز نیاز خواهید داشت، مگر اینکه پیوند کلیه انجام دهید یا به جای آن مراقبت‌های حمایتی کلیوی را انتخاب کنید.
انواع مختلف دیالیز چگونه کار می‌کنند؟
انواع دیالیز می‌تواند شامل همودیالیز، دیالیز صفاقی و درمان جایگزینی مداوم کلیه (CRRT) باشد.
همودیالیز چیست؟
همودیالیز نوعی دیالیز است که از فیلتری به نام همودیالیزر برای حذف مواد زائد و مایعات اضافی از خون استفاده می‌کند.
قبل از همودیالیز
پزشک جراحی کوچکی انجام می‌دهد تا یک نقطه ورود به رگ‌های خونی شما ایجاد کند. این کار از قبل انجام می‌شود، زیرا ممکن است چندین ماه طول بکشد تا بهبود یابد.
سه نوع نقطه ورود عبارتند از:
فیستول شریانی وریدی (AV)
پیوند AV
کاتتر دسترسی عروقی
هم فیستول AV و هم پیوند AV برای درمان‌های دیالیز طولانی مدت طراحی شده‌اند. کاتترها برای استفاده کوتاه مدت یا موقت طراحی شده‌اند.
در طول همودیالیز
در طول درمان، خون شما از بدن خارج شده و از طریق همودیالیزر فیلتر می‌شود. خون فیلتر شده سپس با کمک دستگاه دیالیز به بدن بازگردانده می‌شود.
درمان‌های همودیالیز هر کدام حدود 4 ساعت طول می‌کشند، حداکثر 3 بار در هفته. همچنین ممکن است درمان همودیالیز را در جلسات کوتاه‌تر و با فواصل بیشتر انجام دهید.
در ابتدا، بیشتر درمان‌های همودیالیز در بیمارستان، مطب پزشک یا مرکز دیالیز انجام می‌شوند. طول درمان به اندازه بدن، میزان مواد زائد در بدن و سلامت فعلی شما بستگی دارد.
بعد از همودیالیز
بعد از اینکه برای مدت طولانی تحت درمان همودیالیز بودید، ممکن است آماده باشید که خودتان در خانه دیالیز شوید. این گزینه برای افرادی که به درمان طولانی مدت نیاز دارند، رایج است.
دیالیز صفاقی چیست؟
دیالیز صفاقی از یک کاتتر دیالیز صفاقی (PD) در شکم شما برای فیلتر کردن خون شما استفاده می‌کند. کاتتر خون را از طریق صفاق، غشایی در شکم شما، فیلتر می‌کند.
قبل از دیالیز صفاقی
پزشک برای کاشت کاتتر جراحی انجام می‌دهد. این کار معمولاً حدود 3 هفته قبل از دیالیز اتفاق می‌افتد.
شما معمولاً چند هفته قبل از دیالیز از یک پرستار دیالیز آموزش می‌بینید تا یاد بگیرید که از محل کاتتر مراقبت کنید و تبادلات را انجام دهید.
در طول دیالیز صفاقی
در طول درمان، مایع مخصوصی به نام دیالیزات به داخل صفاق جریان می‌یابد. دیالیزات مواد زائد را جذب می‌کند. هنگامی که دیالیزات مواد زائد را از جریان خون بیرون می‌کشد، از شکم شما تخلیه می‌شود.
این فرآیند می‌تواند چند ساعت طول بکشد و باید 3 تا 5 بار در روز تکرار شود. اما این تبادل مایعات می‌تواند در هنگام خواب یا بیداری و حتی در حین فعالیت‌های روزانه نیز اتفاق بیفتد. انواع دیالیز صفاقی عبارتند از:
دیالیز صفاقی سرپایی مداوم (CAPD): شکم شما چندین بار در روز پر و تخلیه می‌شود. این روش نیازی به دستگاه ندارد و باید در حالت بیداری انجام شود.
دیالیز صفاقی چرخشی مداوم (CCPD): CCPD از یک دستگاه برای گردش مایع به داخل و خارج شکم شما استفاده می‌کند. این روش معمولاً شب‌ها هنگام خواب انجام می‌شود.
دیالیز صفاقی متناوب (IPD): این درمان معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود، اگرچه می‌توانید آن را در خانه انجام دهید. از همان دستگاه CCPD استفاده می‌کند، اما این فرآیند بیشتر طول می‌کشد.
بعد از دیالیز صفاقی
پس از درمان، باید از محل خروج، کاتتر و سایر وسایل خود مراقبت کنید تا از عفونت جلوگیری شود.
CRRT (درمان مداوم جایگزینی کلیه) یا هموفیلتراسیون چیست؟
CRRT در درجه اول در بخش مراقبت‌های ویژه برای افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیه استفاده می‌شود. همچنین به عنوان هموفیلتراسیون شناخته می‌شود. دستگاهی خون را از طریق لوله عبور می‌دهد. سپس یک فیلتر، مواد زائد و آب را حذف می‌کند. دستگاهی خون را به همراه مایع جایگزین به بدن برمی‌گرداند. این روش به صورت 24 ساعته یا بیشتر انجام می‌شود.
دیالیز چه خطراتی دارد؟
هر سه نوع دیالیز می‌توانند خطرات خاصی را به همراه داشته باشند. خطرات مرتبط با همودیالیز
خطرات همودیالیز شامل موارد زیر است:
• فشار خون پایین (افت فشار خون)
کم خونی
گرفتگی عضلات
مشکل در خواب
خارش
سطح بالای پتاسیم خون (هیپرکالمی)
پریکاردیت، التهاب غشای اطراف قلب
سپسیس
باکتریمی یا عفونت خون
ضربان قلب نامنظم
ایست قلبی ناگهانی
خطرات مرتبط با دیالیز صفاقی
دیالیز صفاقی ممکن است خطر عفونت در محل یا اطراف کاتتر، مانند پریتونیت، را افزایش دهد. سایر خطرات عبارتند از:
تضعیف عضلات شکم
قند خون بالا به دلیل دکستروز موجود در دیالیز
افزایش وزن ناشی از دکستروز و مایعات اضافی
حالت تهوع یا استفراغ
فتق
تب
درد معده
خطرات مرتبط با CRRT
خطرات مرتبط با CRRT عبارتند از:
عفونت
هیپوترمی
افت فشار خون
اختلالات الکترولیتی
خونریزی
تأخیر در بهبودی کلیه
تضعیف استخوان‌ها
آنافیلاکسی
کسانی که تحت دیالیز طولانی مدت قرار می‌گیرند، در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری‌های پزشکی، از جمله آمیلوئیدوز نیز هستند.
آیا جایگزینی برای دیالیز وجود دارد؟
اگر تصمیم به عدم انجام دیالیز دارید، گزینه‌های درمانی دیگری نیز می‌توانند به مدیریت علائم شما کمک کنند.
یکی از گزینه‌ها، مدیریت کم‌خونی است. وقتی کلیه‌ها به درستی کار می‌کنند، هورمون اریتروپویتین (EPO) به طور طبیعی تولید می‌شود. برای کمک به کلیه‌ای که عملکرد ضعیفی دارد، می‌توانید هر هفته EPO تزریق کنید.
حفظ فشار خون سالم می‌تواند به کند شدن روند تخریب کلیه شما کمک کند. برای جلوگیری از کم‌آبی بدن، مایعات بنوشید. قبل از استفاده از هرگونه داروی ضدالتهاب، از جمله ایبوپروفن (ادویل) و دیکلوفناک (سولاراز، ولتارن) با پزشک مشورت کنید.
پیوند کلیه می‌تواند یک گزینه باشد. برای بررسی اینکه آیا پیوند برای شما مناسب است یا خیر، با پزشک مشورت کنید. اگر موارد زیر را دارید، ممکن است کاندیدای خوبی برای پیوند کلیه نباشید:
سیگار
مصرف زیاد الکل
چاقی
بیماری روانی درمان نشده
چگونه برای دیالیز آماده شوم؟
یک متخصص پزشکی ممکن است دستورالعمل‌های خاصی ارائه دهد. ممکن است لازم باشد قبل از درمان مدت زمان مشخصی ناشتا باشید.
ممکن است بخواهید در طول درمان لباس راحت بپوشید.
چه انواعی از دیالیز را می‌توان در خانه انجام داد؟
شما می‌توانید همودیالیز و هم دیالیز صفاقی را در خانه انجام دهید. دیالیز صفاقی را می‌توان به تنهایی انجام داد، در حالی که همودیالیز اغلب به یک همراه نیاز دارد. این همراه می‌تواند یک دوست، عضو خانواده یا پرستار دیالیز باشد.
در هر دو نوع، از قبل آموزش کاملی از یک متخصص پزشکی دریافت خواهید کرد.
چشم‌انداز بلندمدت چیست؟
دیالیز می‌تواند به طور موقت همان عملکرد کلیه‌ها را داشته باشد تا زمانی که کلیه‌های شما خود را ترمیم کنند و دوباره به طور مستقل شروع به کار کنند.
اما اگر بیماری مزمن کلیه دارید، معمولاً به طور دائم یا تا زمانی که پیوند کلیه به عنوان یک گزینه مطرح شود، دیالیز می‌شوید.
در حین همودیالیز، باید میزان مصرف پتاسیم، فسفر و سدیم خود را محدود کنید. ممکن است لازم باشد میزان مایعات مصرفی خود را ثبت کنید. وجود مایعات زیاد در بدن می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
یک نفرولوژیست (پزشک کلیه) معمولاً یک متخصص تغذیه در تیم خود دارد تا به شما در انتخاب رژیم غذایی کمک کند.
منظم بودن در انجام دیالیز، احتمال نیاز به پیوند کلیه را نیز کاهش می‌دهد.
قطع دیالیز
اگر به قطع دیالیز فکر می‌کنید، هرگونه نگرانی را با پزشک در میان بگذارید.
در حالی که حق شماست که هر درمانی را در هر زمانی متوقف کنید، ممکن است آنها پیشنهاد کنند که قبل از پایان دادن به این درمان نجات‌بخش با یک متخصص سلامت روان صحبت کنید. اگر بیماری که باعث نارسایی کلیه شده است اصلاح نشده باشد، قطع دیالیز در نهایت منجر به مرگ خواهد شد.
نکته مهم
دیالیز یک درمان نجات‌بخش است که می‌تواند جایگزین کار کلیه‌های از کار افتاده شود. این ممکن است به دلیل نارسایی حاد کلیه، بیماری مزمن کلیه یا سایر مشکلات کلیوی باشد. این روش با فیلتر کردن خون شما به بازگرداندن تعادل مایعات و الکترولیت‌ها کمک می‌کند.
همچنین خطرات و عوارضی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند، و همچنین مشکلاتی در دسترسی به درمان وجود دارد. با پزشک در مورد مزایا و معایب دیالیز صحبت کنید و از آنها بپرسید که کدام نوع ممکن است برای وضعیت شما بهترین باشد.
منبع:
www.healthdirect.gov.au
www.healthline.com
0 دیدگاه