آلزایمر یا بیماری فراموشی چیست؟ | علت، تشخیص و درمان

به گزارش نبض نگار: آلزایمر (Alzheimer) نوعی بیماری پیش‌رونده عصبی است که به تدریج حافظه، توانایی تفکر و عملکردهای شناختی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری، شایع‌ترین نوع زوال عقل یا دمانس است. دمانس یک اصطلاح کلی برای توصیف از دست دادن توانایی‌های حافظه یا دیگر توانایی‌های ذهنی به‌شمار می‌آید که بر روی زندگی روزمره فرد تاثیر منفی می‌گذارد. در ادامه می‌توانید عکس بیماری آلزایمر را در تصویربرداری مغز ببینید:

همان‌طور که گفتیم، آلزایمر یک بیماری پیش‌رونده است؛ بدین معنی که سلول‌های مغز به مرور زمان از بین می‌روند و نشانه‌های بیماری به تدریج و در طول زمان شدیدتر می‌شوند. اگر چه آلزایمر عموما افراد بالای 65 سال را درگیر می‌کند، اما در پنج درصد از موارد ممکن است در افراد 30 تا 60 سال هم دیده شود که به آن آلزایمر زودرس می‌گویند.

علائم آلزایمر
نشانه‌های این بیماری در مراحل مختلف به شرح زیر هستند:

علائم اولیه آلزایمر
نشانه‌های اولیه این بیماری معمولا شامل فراموشی کوتاه‌مدت مثل فراموش کردن نام‌ها، مکان‌ها و رویدادها است. اغلب متخصصان علائم شروع آلزایمر را شامل موارد زیر می‌دانند:
فراموش کردن گفتگوها یا رویدادهای اخیر
قرار دادن اشیا در مکان اشتباه
فراموش کردن نام مکان و اشیا
مشکل در فکر کردن برای یافتن کلمه مناسب هنگام صحبت
پرسیدن سوالات تکراری
آلزایمر زمانی بیشتر آشکار می‌شود که فرد دشواری در پیشبرد اهداف و اقدامات مختلف را تجربه کند. در این مرحله ممکن است کار کردن با اعداد و ارقام دشوار شود. این حالت در مواردی نظیر پرداخت اقساط یا صورتحساب ماهانه دیده می‌شود که فرد در مدیریت آن‌ها به مشکل برمی‌خورد. اگر به صورت مداوم درگیر علائم فوق هستید، بهتر است از یک متخصص مغز و اعصاب مشاوره بگیرید.

11 علامت بیماری آلزایمر
دقت داشته باشید که همه ما تجربه فراموشی را داشته ایم که مقطعی و زودگذر بوده است. اما اگر دارای 2 مورد از علائم آلزایمر که در ادامه شرح داده شده است، حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

فراموش کردن اتفاقات و اطلاعات جدید: ساده‌ترین و شایع‌ترین نشانه آلزایمر، به خاطر سپردن اتفاقات و اطلاعات جدید توسط مغز است، به معنای دیگر فراموشی رخدادهای جدید از اولین نشانه‌های بروز آلزایمر است. سردرگمی درباره اتفاقاتی که اخیر رخ داده، عدم درک دست از زمان و… از مثال‌هایی است که ممکن در این شرایط برای بیمار پیش آید.
فراموشی پایدار و پیش رونده: در بیماران مبتلا به آلزایمر، این فراموشی با گذشت زمان مداومت پیدا کرده و شدت بیشتری می یابد تا جایی که حتی ممکن است نام اعضای خانواده و کارهای روزانه خود را نیز از یاد ببرند.
سخت بودن پیدا کردن کلمات مناسب و درست: مبتلایان در پیدا کردن کلمات صحیح و حتی ساده در حین صحبت کردن و انتقال مفاهیم دچار مشکل هستند. هم چنین در گفتار، نوشتار و خواندن مکررا اشتباهاتی دارند.
ناتوانی در تشخیص و انجام کارها: در این حالت افراد در تشخیص چهره ها و ابزار ساده و همچنین یافتن وسایلی که مقابل چشمشان نیست، دچار مشکل می شوند. هم چنین در استفاده از ابزار ساده و انجام کارهای ساده نظیر مرتب لباس پوشیدن، ناتوان هستند.
مشکل در خواندن و نوشتن: نیز ممکن است در بیمار آلزایمری مشاهده شود.
نداشتن درک درست از زمان و مکان: این افراد درک درستی از زمان و مکان ندارند و حتی گاهی ممکن است خود را در صحنه ای از خاطرات و خود را بین درگذشتگان خود ببینند.
کم شدن قدرت قضاوت: در حل مشکلات روزانه با مشکل مواجه هستند. مثلا اگر چیزی بشکند نمی دانند باید آن را چه کار کنند.
در انجام کارهای پیچیده و استدلال کردن دچار اختلال: این افراد توان رسیدگی به امور مالی و بانکی ندارند. هم چنین درک درستی از خطرات ندارند.
تغییرات رفتاری و خلقی: تغییرات خلقی نظیر آشفتگی، لج باز شدن، اعتماد نداشتن به دیگران و گوشه گیر شدن از علائمی است که شروع و به مرور زمان تشدید می شوند.
افسردگی از علائم همراه آلزایمر است.
بی قراری از دیگر علائم این بیماری بوده که در صورت پیشرفت بیماری با پرخاشگری و یا اضطراب بی دلیل همراه است.

علائم آلزایمر خفیف:
دشواری در انجام فعالیت‌های آشنا
از دست دادن حافظه
دشواری در تصمیم‌گیری
کاهش خودانگیختگی و ابتکار عمل
عدم تمایل برای حضور در محل کار یا محافل اجتماعی
تغییرات خفیف رفتاری و شخصیتی مانند سردرگمی، افسردگی، اضطراب و هراس
فراموش کردن اطلاعات و تکرار مداوم سوال
صرف زمان بیشتر برای انجام کارهای روزمره
علائم آلزایمر شدید و پیشرفته
هر چه بیماری پیشرفت بیشتری داشته باشد، مشکلات در برقراری ارتباط، انجام کارهای روزمره و ناتوانی در تشخیص افراد یا مکان‌ها افزایش می‌یابند.

دیگر نشانه‌های پیشرفت بیماری آلزایمر عبارت‌اند از:
احتمال بروز علائمی مانند تشنج
کاهش وزن
عدم برقراری ارتباط با دیگران
احتمال ابتلا به عفونت‌های پوستی
دشواری در قورت دادن آب دهان
تمایل به بیشتر خوابیدن
تولید اصواتی مانند آه کشیدن یا ناله کردن
عدم کنترل ادرار و مدفوع
عوامل خطر ابتلا به الزایمر

عوامل موثر در آلزایمر:
جنسیت: طبق آمار احتمال ابتلای زنان در این بیماری از مردان بیش تر می باشد.
وراثت: خطر بروز آلزایمر در افرادی که یکی از اقوام درجه یک آن ها به این بیماری مبتلا شده باشد بیش تر است. هم چنین دانشمندان جهش های ژنی را کشف کرده اند که روی بروز و به تاخیر انداختن این بیماری نقش دارند.
سبک زندگی و سلامت قلب: نتیجه تحقیقات نشان می دهد که عواملی که موجب بیماری قلبی می شوند در بروز آلزایمر نیز نقش دارند. چاقی، کم تحرکی، دیابت نوع 2، چربی خون و فشارخون بالا احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهند.
مشارکت اجتماعی و یادگیری: شرکت در فعالیت های اجتماعی و تجمعات احتمال ابتلا را کم می کنند. فرآیند یادگیری احتمال ابتلا را کم تر و تحصیلات پایین تر احتمال ابتلا را بیش تر می کند.
ضربه به سر: سابقه ضربه شدید به سر مثلا در حدی که فرد به مدت طولانی کاهش سطح هوشیاری داشته باشد، احتمال ابتلا در آن ها بیش تر است.
خواب نامنظم: تحقیقات نشان داده اند که اختلالات خواب احتمال ابتلا را بیش تر می کند.در شرایط فعلی کرونا که باید از رفتن به مراکز درمانی پر خطر پرهیز کرد، برای کسب اطلاعات بیشتر شما می‌توانید در هر زمان از شبانه روز در هرکجای ایران که هستید با دکتر مغز و اعصاب انلاین تلفنی ومتنی صحبت کنید و از ایشان غیرحضوری مشاوره بگیرید.
افسردگی و سیگار کشیدن نیز ممکن است ابتلا به آلزایمر را به دنبال داشته باشند.

آلزایمر زودرس چیست؟
اگر قبل از 65 سالگی برای یک مدت طولانی با علائم آلزایمر که در بالا بیان کردیم، مواجه شدید ممکن است دچار بیماری آلزایمر زودرس شده باشید. برای پیشگیری از آلزایمر زودرس، مانند هر بیماری مغز و اعصاب دیگر، هرچه مغز سالم‌تر باشد می‌تواند آسیب‌های بیشتری را تحمل کند.

علت مرگ در آلزایمر
این بیماری در مراحل پیشرفته و پایانی سبب ضعف شدید بدن و کاهش عملکرد سیستم‌های حیاتی می‌شود. در چنین شرایطی، ممکن است بیماران دچار عوارض و مشکلات ثانویه‌ای شوند که به مرور زمان بروز پیدا می‌کند و در نهایت منجر به مرگ خواهد شد. این عوارض عبارت‌اند از:
پنومونی
زخم‌های فشاری و عفونت‌های مرتبط با آن
کاهش وزن شدید و سوءتغذیه
کم‌آبی شدید بدن
اختلالات تنفسی
عفونت خون

روش تشخیص بیماری آلزایمر
در حال حاضر، برای تشخیص این بیماری یک آزمایش واحد وجود ندارد. معمولا متخصص نورولوژی در مورد علائم و سابقه پزشکی از بیمار یا خانواده درجه یک او سوالاتی می‌پرسد و سایر بیماری‌های مغزی را مورد بررسی قرار می‌دهد. در نهایت، برای تایید این دمانس به جواب یک سری آزمایشات نیاز است که در جدول زیر آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

آیا آلزایمر قابل پیشگیری است؟ 8 راه‌حل ساده
در حال حاضر با توجه به ناشناخته بودن عامل به وجود آورنده بیماری آلزایمر، راه پیشگیری دقیقی وجود ندارد. اما بسیاری از راه هایی را برای کاهش ریسک ابتلا بیان نموده اند که شامل موارد زیر می باشد.

استرس خود را کم کنید و خواب کافی داشته باشید. به خواب خود و کیفیت آن اهمیت دهید. روش های کنترل استرس را یاد بگیرید.
از دخانیات دوری کنید: چنانچه سیگار و… می کشید، هرچه سریعتر درصدد کنار گذاشتن آن باشید.
 بیماری‌های زمینه ای خود را زیر نظر دکتر کنترل کنید؛ در صورت داشتن بیماری های زمینه ای نظیر فشارخون، دیابت، مشکلات قلبی و چربی خون بالا، در پی درمان آن ها بوده و اصول مربوط به آن ها را جهت کنترل، رعایت کنید.
رژیم غذایی سالم داشته باشد؛ غذاهای تازه، روغن های سالم (روغن زیتون، روغن کنجد و…)، غذاهای دارای چربی اشباع شده کم مصرف کنید. هم چنین مصرف ویتامین E و امگا 3 نیز مفید می باشد. توصیه‌های درمان آلزایمر در طب سنتی را نیز می‌توانید دنبال کنید و در برنامه غذایی خود از آن بهره ببرید.
زندگی اجتماعی فعال داشته باشید؛ معاشرت کنید، با دیگران ارتباط بگیرید، با کسانی که دوست دارید و لحظات خوشی با آن ها می گذرانید رفت و آمد کنید.
ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید. حتما هر روز ورزش (هر ورزشی که دوست دارید) و پیاده روی انجام دهید.
تمرینات مغزی مناسب آلزایمر؛ همان طور که بدن شما نیاز به ورزش دارد، مغز و ذهن شما نیز نیاز به ورزش دارد. سعی کنید بازی های فکری انجام دهید، سعی کنید مدام در حال یادگیری چیزهای جدید باشید، تمرین حفظ کردن انجام دهید. هم چنین کارهایی نظیر خواندن، رقصیدن، بازی هایی نظیر شطرنج، تخته نرد و…، خلق اثر هنری، نواختن موسیقی وکارهایی از این قبیل نیز بسیار مفید می باشند.

برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر چه باید کرد؟ توصیه‌های خود مراقبتی
به اندازه کافی استراحت کنید؛ به بدن و مغز خود استراحت دهید و خود را با کارهای سنگین فیزیکی یا فعالیت‌های فکری پیچیده خسته نکنید.
استرس‌های محیطی را کنترل کنید. تا جای امکان از اضطراب‌های زندگی دور بمانید.
تقویت مغز با تغذیه سالم؛ همانطور که در پیشگیری از آلزایمر صحبت کردیم، سعی کنید از غذاهای مفید برای حافظه را رژیم غذایی خود استفاده کنید. توصیه‌های طب سنتی ممکن است به شما در رعایت این مورد کمک کند.
با نظر و توصیه پزشک از قرص ویتامینE (ویتامین ای) استفاده کنید.
از اعضای خانواده کمک بگیرید؛ خانواده و اطرافیان خود را در جریان روند بیماری خود قرار دهید. حمایت عاطفی و برخورد درست اطرافیان با علائم شما میتواند در کاهش سرعت پیشترفت آلزایمر موثر باشد.
ورزش های مفید برای مغز و سیستم عصبی؛ ورزش‌های هوازی ماننده یوگا و مدیتیشن نیز می‌تواند در شرایط روحی و جسمی شما تاثیر مثبت داشته باشد. مقاله ای درباره تاثیر ورزش برای بهبود اختلال حافظه داریم، آن را نیز مطالعه کنید.

توصیه‌هایی برای اطرافیان بیمار؛ برای کمک به بیمار آلزایمر چه می‌توانیم بکنیم؟
از علائم و عوارض آلزایمر در زندگی روزمره مبتلایان زیاد صحبت کردیم، اولین حمایت و کمک خانواده و اطرافیان بیمار آلزایمر درک شرایط و علائم بیماری است.
تغییر در مهارت‌های رفتار ناشی از آلزایمر را بپذیرید. با پیشترفت بیماری ممکن از صحبت کردن و استفاده از کلمات مناسب برای افراد مبتلا به بیماری سخت شود، ممکن است بیمار کلمات را فراموش کند و مکث زیادی در بین صحبت‌هایش باشد.در این شرایط هنگام صبحت با فرد، صبور باشید.
تماس چشمی داشته باشید. به بیمار نشان دهید به او توجه دارید و امکان تمرکز کردن برای درک مسیر گفت و گو را فراهم کنید.
به زبان بدن فرد توجه کنید، اشاره‌ها او را درک کنید. به احساسات توجه نشان دهید.
برای جلوگیری از تاثیر آلزایمر در توانایی حرف زدن بیمار، مدام با فرد گفت‌وگو کنید.
بامزه باشید و استرس را از گفت و گو دور کنید.
انتظار تغییر خلق و خو و رفتار بیمار را داشته باشید.
سعی کنید محیط امن و بدون استرسی ایجاد کنید.
کارهای روزانه فرد را ساده کنید، سعی کنید محیط آشنا و راحت باشد تا بیمار در انجام کارهای روزمزه خود به مشکل نخورد.
به بیمار کنید روتین روزانه‌ ساده‌ای داشته باشد.
زندگی فرد را تحت کنترل نگیرید، طوری که بیمار احساس کند از کار افتاده است و دیگر نمی‌تواند به خود اعتماد کند. حمایت و مراقبت خود را نشان دهید.

برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر چه کار کنیم؟
شناسایی این بیماری در مراحل اولیه و اقدامات پیشگیرانه کمک می‌کنند تا سرعت پیشرفت بیماری کاهش یابد و کیفیت زندگی بیمار بهبود پیدا کند. برای این منظور، فرد مبتلا به الزایمر باید به اندازه کافی استراحت کند و تا جای ممکن از اضطراب زندگی روزمره به دور باشد. در واقع، بهتر است مبتلایان به این نوع دمانس به بدن و ذهن خود استراحت بدهند و به سراغ فعالیت فکری پیچیده نروند. 

یکی دیگر از موارد مهم در پیشگیری از پیشرفت این بیماری، مصرف مواد غذایی سالم است. معمولا پزشک برای این نوع زوال عقل، مکمل ویتامین E تجویز می‌کند که بهتر است بیماران آن را به طور منظم مصرف کنند. از طرفی، دریافت حمایت عاطفی و برخورد مناسب خانواده با علائم بیماری باعث می‌شود تا فرد در معرض استرس کمتری قرار بگیرد که این مورد می‌تواند نقش مهمی در کاهش سرعت پیشرفت بیماری داشته باشد. 

به یاد داشته باشید، استراحت کافی برای بیماران مبتلا به این نوع دمانس مهم است، اما بدین معنی نیست که اصلا فعالیت فکری نداشته باشند. از همین‌رو متخصصان توصیه می‌کنند، بیماران آلزایمری بهتر است کارهای مانند خواندن، رقصیدن، خلق اثر هنری، یادگیری موسیقی، یوگا، مدیتیشن و بازی‌هایی همچون شطرنج یا تخته نرد انجام دهند.
راهنمای مراجعه به پزشک
آلزایمر یکی از بیماری‌های نسبتا شایع به‌شمار می‌آید که با تخریب تدریجی سلول‌های عصبی و اختلال در عملکردهای شناختی همراه است. این بیماری نوعی زوال عقل یا دمانس مسحوب می‌شود و به طور عمده در سالمندان بروز پیدا می‌کند. از ویژگی‌های این بیماری باید به از دست رفتن حافظه، کاهش توانایی‌های شناختی و مهارت‌های اجتماعی اشاره کرد. 

ما در این مقاله از مجله درمانکده به طور مفصل درباره علت، علائم و راه‌کارهای پیشگیری از الزایمر صحبت کردیم. اگر سوالات بیشتری در این خصوص دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از بهترین پزشکان متخصص همچون متخصص مغز و اعصاب مشورت بگیرید. همچنین، درمانکده امکان دریافت نوبت اینترنتی جهت مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین تلفنی، متنی و تصویری را برای شما فراهم کرده است.

منابع:
https://www.paziresh24.com/
https://www.darmankade.com/
https://fa.wikipedia.org/

آلزایمر یا بیماری فراموشی چیست؟ | علت، تشخیص و درمان